Bieganowo 

Usytuowane jest na Pojezierzu Wielkopolskim, w obszarze Równiny Wrzesińskiej oraz Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej. Dokładnie wieś leży ok. 10 km na północ od ujścia Wrześnicy do Warty, 60 km na wschód od stolicy Wielkopolski – Poznania, 10 km na południowy wschód od stolicy powiatu – Wrześni, miasta, w którym krzyżują się ważne szlaki komunikacyjne, stanowiące szybkie i dogodne połączenia z resztą kraju.

Wieś jest pobudowana na prawym zboczu pradoliny rzeki Wrześnicy. Położenie wsi wielokrotnie było i jest do dziś powodem do dumy jej mieszkańców. Historycznie bowiem Bieganowo należy do Wielkopolski, jednej z najważniejszych i najzasobniejszych dzielnic Polski. Dzielnica ta zawsze odznaczała się sprzyjającym klimatem, żyznymi glebami, a przede wszystkim pracowitością i gospodarnością swoich mieszkańców. Znaczenie historyczne Wielkopolski w dziejach kraju i narodu również jest nie do przecenienia. To tu kształtowały się zręby polskiej państwowości, a dialekt tej dzielnicy, obok dialektu małopolskiego, stanowił podwaliny literackiej polszczyzny.

Choć pisana historia Bieganowa rozpoczyna się w 1288 roku, to niemniej jednak na uwagę zasługuje pewna informacja przekazana przez jednego z historyków. Według Stanisława Kozierowskiego, bo o nim mowa, pewien dokument z 1210 roku wspomina o garncarzu Bieganie – przedstawicielu kmiecej rodziny, od której rzekomo swą nazwę wzięło Bieganowo (KDW I. 66). Historia tych ziem rozpoczyna się jednak na długo przed rokiem 1288 czy 1210. Świadczą o tym nieliczne artefakty będące świadectwem bytności człowieka na tej ziemi już kilka tysięcy lat wstecz …

PREHISTORIA

O najdawniejszych śladach bytności człowieka na terenie dzisiejszego Bieganowa i w jego najbliższej okolicy świadczyły dwa nieistniejące już dziś (rozwiezione) nasypy stożkowate, które mogły być pozostałościami po grodziskach. Jeden z nich znajdował się 900 m na północny-zachód od dworu przy drodze Bieganowo-Gozdowo, drugi na południowy-zachód od dworu. Przeprowadzona autopsja nie wyjaśniła jednak, czy były to w rzeczywistości ślady grodzisk.

Innym świadectwem wskazującym na to, że tereny te były zasiedlone już co najmniej 5000 lat temu jest odkrycie osad ludności kultury pomorskiej dokonane w okolicach Bieganowa w latach 2000-2001. Na stanowisku w Bieganowie odkryto m. in. pozostałości obiektów mieszkalnych, paleniska, piec chlebowy oraz fragmenty naczyń glinianych i miniaturowy pucharek (por. ryc. poniżej).

Źródło: Archeologia powiatu wrzesińskiego, Poznań-Warszawa 2003, s. 52-60.

BIEGANOWO
KALENDARIUM WYDARZEŃ
(Kalendarium nie obejmuje historii parafii i kościoła w Bieganowie)

[Dane dotyczące wydarzeń z dziejów Bieganowa w XVII wieku (zwłaszcza w 2. połowie tego stulecia), ze względu na znaczne rozmiary dostępnego materiału źródłowego, zostały podane jedynie wybiórczo.]

1. Od początków do rozbiorów 

1210 – w dokumencie z tego roku pojawia się informacja o garncarzu Bieganie (Began figulus) – przedstawicielu kmiecej rodziny, od której rzekomo swą nazwę wzięło Bieganowo (KDW I. 66).

1288, 21 maja – rycerz Dzierżykraj Westkowic z Kopaszyc (Dirzycraius Kopaszize, filius Vestkonis) przekazuje Beganowo (Bieganowo), Zelonidamp (Zieliniec) i Galanzowo (Gałęzewice) synowcom swoim, Jaśkowi i Jarosławowi, czyniąc ich w ten sposób swoimi sukcesorami (KDW II. 622).

XV w. początek – Bieganowo przechodzi na tzw. prawo średzkie.

1428 (ok.) – w źródłach odnotowany jest szlachcic Jarosław z Bieganowa, który żąda od mieszczanina Mikołaja z Wrześni zwrotu „Klimka kmiecia”.

1489 – połowa Bieganowa jest w rękach Piotra Bieganowskiego herbu Grzymała i jego żony Barbary Bieganowskiej. Drugą połowę dzierży Andrzej Bieganowski wraz z żoną Otylią.

XVI w. – Bieganowo płaci dziesięcinę „z ośmiu i pół łanów osiadłych, ośmiu opustoszałych i trzech łanów sołeckich”.

1510 – Liber beneficiorum dioecesis Posnaniensis anni 1510 (Księga uposażenia diecezji poznańskiej z roku 1510) prymasa Polski Jana Łaskiego podaje, że w Bieganowie znajdują się folwarki (predia) trzech właścicieli (Habet decimas per predia trium dominorum…).

1578 – dwa działy osiadłe Bieganowa dzierżą Adam i Piotr Bieganowscy. Adam posiada 2 ¾ łanów osiadłych, 3 zagrodników i 1 komornika, a Piotr Bieganowski – 5 ¾ łanów, 6 zagrodników, 2 komorników i 3 rzemieślników.

1618-1620 – Bieganowo płaci z 8 ½ śladów osiadłych po 1 złoty oraz od 3 zagrodników po 4 grosze i od 2 rzemieślników po 4 grosze. Łączne pobory z villa integra Bieganowo wynoszą 9 złotych i 5 groszy.

1629 – źródła notują Świętosława Bieganowskiego (syna Jerzego Bieganowskiego) jako właściciela połowy Bieganowa (na ½ Bieganowa osiadłego oraz Bieczewa i Karczewa pustkowia…). Druga połowa wsi należy zapewne do jego brata Wojciecha.

1637 – Świętosław i Wojciech Bieganowscy całe należące do nich części wsi Bieganowo, osady Bieczewo i pustkowia Karczewo sprzedają Bartłomiejowi Bieganowskiemu, bratu stryjecznemu za 5500 złp.

1640 – Bartłomiej Bieganowski przekazuje swemu synowi Janowi połowę wsi Bieganowo, połowę Bieczewa z dworem szlacheckim, całą osadę Borkowo i pustkowie Karczewo.

1640 – Jan Bieganowski zapisuje na wsiach: Bieganowo, Bieczewo, osadzie Borkowo i pustkowiu Karczewo posag swej przyszłej żony, Zofii z Chraplewa Łąnckiej w wysokości 10000 złp.

1642 – Ludmiła z Wilkostowa, żona dziedzica Bieganowa, Bartłomieja Bieganowskiego, w towarzystwie Jana Tolibowskiego, skarbnika inowrocławskiego, swego stryja i Stanisława Wilkostowskiego, brata stryjecznego, zachowuje prawa oprawy na połowie Bieganowa (na którym mąż zapisuje jej posag 16.000 złp.) i na połowie Bieczewa.

1651 – dobra bieganowskie dzierżawią po połowie Jan Bieganowski (który ma również Borkowo) i Andrzej Kossowski.

1657 – wojska cesarskie mające działać przeciwko potopowi szwedzkiemu grabią i palą Bieganowo.

1661 – wizytacja bp Wojciecha Tolibowskiego potwierdza, że we wsi istnieje szkoła, gdyż wizytator notuje w sprawozdaniu następującą uwagę: Rektora szkoły utrzymuje pleban własnym kosztem, nie ma bowiem dla niego żadnego funduszu. Poza informacją, że była to szkoła parafialna,  niczego więcej o niej nie wiadomo, ani gdzie odbywały się zajęcia, ani jak długo działała.

1662 – Bartłomiej Bieganowski, właściciel połowy dóbr bieganowskich oddaje je w dzierżawę Franciszkowi Osieckiemu i jego żonie Teresie Goreckiej za 7000 złotych polskich. Od tego czasu połowa dóbr Bieganowa, stanowiąca własność Bartłomieja Bieganowskiego, pozostawać będzie w dzierżawie (w rękach różnych dzierżawców) niemal do końca stulecia.

1711 – dokumenty notują kolejnego dziedzica Bieganowa, Stefana Bieganowskiego, syna Bartłomieja i Barbary Manieckiej; toczy on spór sądowy z Franciszkiem Kowalskim herbu Korab, zakończony komplanacją, czyli aktem pojednania.

1729 – Franciszek Kowalski herbu Korab notowany jest w źródłach jako właściciel Bieganowa.

1736 – umiera dziedzic Bieganowa, Franciszek Kowalski herbu Korab.

1745 – Stefan Prusimski notowany jest w źródłach jako posesor Bieganowa i Bieczewa.

1761, 10 czerwca – w Bieganowie odbywa się ślub Józefa z Komorza Kucewskiego, burgrabiego ziemskiego wschowskiego i Marii Mieruckiej, posesorów Bieganowa.

1778 – połowa dóbr  Bieganowa po śmierci Antoniego Czyżewskiego przechodzi w ręce jego sukcesorów. Z aktu „oddania” sukcesorom połowy bieganowskich dóbr wynika, że w podupadłym folwarku znajdowała się figarnia, gorzelnia i mielcuch.

1779, 14 lipca – ślub Marianny Mieruckiej z Janem z Paradyża Broniszem; w związku z zawarciem małżeństwa przez Mariannę Mierucką, wdowę po Józefie z Komorza Kurczewskim, z wdowcem Janem z Paradyża Broniszem część Bieganowa przechodzi w ręce rodu Broniszów herbu Wieniawa; w źródłach nadal ta część wsi notowana jest jako Bieganowo Kościelne; do tej części majętności należą wówczas nadal Bieczewo i Borkowo.

1781 – chłopi z Bieganowa wnoszą skargę na dziedzica do starosty grodowego.

1789 – roczny dochód z Bieganowa, Borkowa i Bieczewa wynosi 1755 złotych 13 groszy i 9 denarów. Są to zyski osiągane z propinacji, produkcji piwa i wódki, prowadzenia wiatraku i karczmy oraz uprawy zbóż, która to działalność stanowi najważniejszą część dochodów (1346 złotych polskich).

1793 – w wyniku II rozbioru wieś staje się częścią zaboru pruskiego.

2. Pod pruskim panowaniem

1803, 20 kwietnia – umiera Jan z Paradyża Wieniawa Bronisz, pierwszy dziedzic Bieganowa z rodu Broniszów. Bieganowo i Bieczewo przypadają najstarszemu synowi zmarłego dziedzica, Nazaremu, zaś młodszy syn, Sergiusz Joachim, dziedziczy po ojcu Borkowo. Wkrótce jednak Nazary przenosi się do Stawu, oddając Bieganowo i Bieczewo w ręce młodszego brata.

1818 – na podstawie rozporządzenia władz pruskich z dnia 12.03.1818 r. Bieganowo wchodzi w skład nowo utworzonego powiatu wrzesińskiego (Landkreis Wreschen).

1821 – według Neues topographisch-statistisch-geographisches Wörterbuch des Preussischen Staats wieś Bieganowo liczy „249 dusz”, zaś folwark „Biczewo” (Bieczewo) „26 dusz”.

1830-1831 – we wsi istnieje punkt zborny dla ochotników chcących przyłączyć się do formowanych w okolicach Pyzdr i Słupcy oddziałów powstańczych.

1833-1835 – ówczesny dziedzic Bieganowa, Sergiusz Joachim Bronisz przeprowadza w Bieganowie regulację, nadając ziemię 12 chłopom, parafii oraz wydziela grunty na uposażenie przyszłej szkoły.

1833, 17 lipca – Komisja Specjalna w Poznaniu sporządza reces regulacyjny dla wsi Bieganowo, regulujący Urządzenie stosunków pomiędzy Dziedzicem a włościanami wsi Bieganowa.

1833, 21 października – reces regulacyjny zostaje podpisany przez wszystkie strony regulacji (poza kościelną).

1833, 13 grudnia – w Grabowie reces regulacyjny zatwierdza władza kościelna w osobie dziekana, ks. Jana Koperskiego i bieganowskiego proboszcza, ks. Mateusza Borowicza.

1835, 16 lutego – reces regulacyjny podpisuje generalny komisarz na Wielkie Księstwo Poznańskie, co jest ostatnim aktem regulacji.

1839 – Gmina Bieganowo wnosi do Krajowego Urzędu Rady Ziemiańskiej w Poznaniu wniosek w sprawie budowy przyszłej szkoły.

1840 – rozpoczęcie budowy szkoły w Bieganowie.

1841 – zakończenie budowy szkoły w Bieganowie. „Budynek – ściany miał gliniane, budowane w reglówkę. Kryty był strzechą. Wnętrze składało się z [trzyizbowego – przyp. M.B.] mieszkania dla nauczyciela i z jednej izby szkolnej.”

1842, 15 lutego – w Bieganowie umiera Sergiusz Bronisz, drugi dziedzic Bieganowa z rodu Broniszów.

1842, 05 maja – pierwsze zajęcia dydaktyczne w nowym budynku bieganowskiej szkoły. Nie jest znane nazwisko pierwszego nauczyciela uczącego w nowej szkole, z pewnością nie był nim Józef Biały. Do szkoły uczęszczają dzieci z wsi: Bieganowo i Zieliniec oraz folwarków: Bieczewo, Janowo i Zdziechowo. Patronem (opiekunem) szkoły zostaje dziedzic. Zostaje powołana też na 3-letnią kadencję Rada Szkolna, na której przewodniczącego wybrano proboszcza, ks. Adama Urbanowskiego.

1845 – pracę w bieganowskiej szkole rozpoczyna Józef Biały.

1864, 21/22 marca – w nocy przez Bieganowo przemaszerowuje  kolumna wojsk powstańczych pod dowództwem mjra Franciszka Budziszewskiego.

1866 – w roku szkolnym 1866/67 do szkoły w Bieganowie uczęszcza 125 uczniów. Nauczycielem jest nadal Józef Biały, patronem dziedzic, inspektorem proboszcz, ks. Franciszek Michnikowski, a dochód posady nauczyciela według etatu rządowego wynosi 212 talarów. Szkoła w Bieganowie jest jedną z 19 szkół działających w dekanacie miłosławskim. 

1867, 03 grudnia – według spisu powszechnego gminę wiejską Bieganowo zamieszkuje 131 osób, zaś obszar dworski Bieganowo 231 osób (zapewne łącznie z folwarkiem Bieczewo).

1871, 01 grudnia – według kolejnego spisu powszechnego gminę wiejską Bieganowo zamieszkują 132 osoby w 18 domach (70 mężczyzn i 62 kobiety), wszyscy katolicy. 29 osób to dzieci poniżej dziesiątego roku życia; wśród ludności powyżej 10. roku życia 63 osoby deklarują umiejętność czytania i pisania, zaś 40 osób deklaruje analfabetyzm. Obszar dworski, w skład którego wchodzi Bieganowo i Bieczewo (Bietschewo), zamieszkuje 212 osób w 14 domach (91 mężczyzn i 121 kobiet), z czego 164 osoby (w 11 domach) zamieszkują Bieganowo, natomiast 48 osób (w 3 domach) folwark Bieczewo, wszyscy katolicy. 54 osoby to dzieci poniżej dziesiątego roku życia; wśród ludności powyżej 10. roku życia 72 osoby deklarują umiejętność czytania i pisania, zaś 86 osób deklaruje analfabetyzm.

1873 – w gospodarstwie nauczyciela po długich staraniach wybudowano stodołę.

1876 – gruntowny remont szkoły. „Naprawiono sufit, podłogi, wylepiono ściany, naprawiono ławki.”.

1877 – dobra rycerskie w Bieganowie liczą 516 ha i przynoszą 5406 marek czystego zysku.

1877, 21 listopada – w Bieganowie odbywa się ślub Mariana Grabskiego herbu Wczele i  Heleny Broniszówny herbu Wieniawa. 

1881 – wieś niszczy wielki pożar, w którym ginie sześć osób.

1884 – nauczyciel Józef Biały przechodzi na emeryturę. Jego zastępcą zostaje mianowany F. Kukułka.

1887, 10 stycznia – w Bieganowie umiera Stanisław Bronisz, trzeci i ostatni dziedzic wsi z rodu Broniszów; zarząd nad majątkiem po części przechodzi w ręce Mariana Grabskiego.

1887, 01 lipca – posadę nauczyciela w szkole bieganowskiej obejmuje Stanisław Piątkowski. Pozostanie tu przez 31 lat, aż do swojej śmierci.

1897, 20 lutego – umiera Tekla Eleonora z Grabskich Broniszowa, wdowa po Stanisławie Broniszu, dziedziczka Bieganowa. Bieganowo ostatecznie przechodzi w ręce Mariana Grabskiego.

1899 – od tego roku dzieci z Zielińca przez pięć lat (do 1904 roku) nie uczęszczają do szkoły w Bieganowie; naukę pobierają w wynajętej i tymczasowo zaadaptowanej na klasę izbie w swojej miejscowości. Jest to związane z projektem budowy w Zielińcu w najbliższych latach nowej szkoły, który jednak doczeka się realizacji z kilkuletnim opóźnieniem.

1902 – strajk dzieci w szkole w Bieganowie przeciwko nauce religii po niemiecku.

1904 – uczniowie z Zielińca w związku z niezrealizowaniem projektu budowy szkoły powracają do szkoły w Bieganowie.

1906 – Marian Grabski przekazuje zarząd nad majątkiem w Bieganowie swemu synowi Edwardowi Grabskiemu, a sam przenosi się na stałe do Poznania, gdzie pozostanie aż do śmierci.

1906 – Edward Grabski zakłada w Bieganowie Kółko Rolnicze, którego głównym celem w chwili powoływania do życia jest przede wszystkim wzajemna pomoc w utrzymaniu ziemi.

1907 – Edward Grabski buduje pierwszy nowy czworak dla pracowników majątku.

1911, 21 lutego – w Poznaniu odbywa się ślub Edwarda Grabskiego i Janiny Nepomuceny Prądzyńskiej.

1911 – powstaje drugi czworak dla pracowników majątku.

1911 – przed szkołą zostaje ustawiony maszt, na którym od tej pory powiewa pruska flaga.

1911 – w związku z wybudowaniem w Zielińcu nowej szkoły wieś ta zostaje wyłączona z obwodu szkolnego Bieganowo.

1912 – Edward Grabski zostaje wybrany prezesem (wicepatronem) Kółek Rolniczych na powiat wrzesiński. Urząd ten piastował będzie przez 19 lat.

1912, października – inż. Wacław Łysiński z Poznania zakłada w majątku w Bieganowie stację elektryczną, która prawdopodobnie służyła do oświetlania dworu (i być może budynków gospodarczych).

1913 – dobra rycerskie Bieganowo wraz z folwarkiem Bieczewo liczą 534 ha, z czego 463 ha przypadają na pola i ogrody, 12 ha zajmują łąki, 1 ha pastwiska, 35 ha lasy i 18 ha nieużytki, dziedzińce, drogi i wody. Inwentarz żywy majątku składa się z 46 koni (wraz ze źrebiętami), 202 sztuk bydła rogatego oraz 450 sztuk trzody chlewnej. W majątku działa wiatrak, młyn olejowy i młyn wodny. Administratorem majątku jest Estkowski. W rękach Edwarda Grabskiego jest też 138-hektarowy majątek Gozdowo Młyn (Gozdowo-Mühle)

1914, luty – do Hochbauamtu we Wrześni zostaje złożony projekt budowy nowego dworu wykonany przez poznańskiego architekta inż. Stefana Cybichowskiego.

1914, 06 maja – Hochbauamt we Wrześni wydaje pozwolenie na budowę dworu. Wkrótce potem rusza budowa obiektu.

1914 – w nocy z 31 lipca na 1 sierpnia do wsi przybywa z Poznania niemiecki oddział strzelców konnych celem zabezpieczenia niewielkiego odcinka wschodniej granicy Cesarstwa przebiegającego nieopodal wsi.

1914, 15 sierpnia – oddział strzelców konnych opuszcza Bieganowo i udaje się w kierunku granicy rosyjskiej.

1916 – zakończenie budowy dworu. Grabscy, mieszkający do tej pory w dworku w Gozdowie Młynie, na stałe przenoszą się do Bieganowa.

1918, 19 sierpnia – podczas epidemii hiszpańskiej grypy umiera nauczyciel Stanisław Piątkowski.

1918, 15 października – w rodzinnej krypcie w podziemiach bieganowskiego kościoła zostaje pochowany Leon Grabski, gnieźnieński przedsiębiorca, polityk i samorządowiec (zm. 10 października w Gnieźnie).

3. W odrodzonej Polsce

1919, 06 stycznia – Właściciel Bieganowa, Edward Grabski otwiera w Gnieźnie biuro werbunkowe przyjmujące ochotników do nowo tworzonego pułku (późniejszego 17 Pułku Ułanów Wielkopolskich).

1919, 01 listopada – posadę nauczyciela w bieganowskiej szkole obejmuje Karol Machowicz.

1919, 19 listopada – w Bieganowie odbywają się uroczystości pogrzebowe Mariana Grabskiego, właściciela wsi (zm. 14 listopada w Poznaniu).

1920, 01 grudnia – Edward Grabski zostaje wybrany wicepatronem Kółek Rolniczych powiatu wrzesińskiego na kolejną kadencję.

1921, styczeń – Karol Machowicz rezygnuje z pracy w szkole, w związku z czym szkoła od stycznia do czerwca jest zamknięta.

1921, wrzesień – posadę nauczyciela obejmuje Maria Turzańska, która przybywa do Bieganowa ze wschodniej Małopolski.

1921 – majątek Bieganowo z folwarkami Gozdowo Młyn i Bieczewo liczy ogółem 650 ha, z czego 92,73% stanowią ziemie uprawne, 1,85% - łąki i pastwiska, 5% - lasy, 0,38% - nieużytki, podwórza, drogi itp. oraz 0,04% - wody. Wśród „zakładów przemysłowych oraz hodowlanych” to samo źródło wymienia w Bieganowie: zarejestrowaną hodowlę bydła czarno-białego rasy nizinnej oraz reprodukcję uznanych nasion zbóż.

1922, 2-14 sierpnia – powszechny strajk rolny w Wielkopolsce obejmuje także Bieganowo; strajk w bieganowskim majątku, który znacząco zakłóca przebieg żniw, zorganizował włodarz Walenty Gromadziński.

1922 – 1923 – Edward Grabski buduje na południowo-wschodnim krańcu wsi piętrowy barak mieszkalny; budynek powstaje z przeznaczeniem dla zakwaterowania wojska, które miałoby pomagać w pracach polowych na wypadek ponownego podjęcia przez pracowników majątku strajku. W dwudziestoleciu międzywojennym budynek (tzw. „baraka”) pełni rolę hotelu robotniczego dla pracowników sezonowych zatrudnionych w majątku na czas żniw i wykopków.

1923 – majątek w Bieganowie liczy 592 ha. Działa tu wiatrak i młyn olejowy.

1924, maj – Maria Turzańska rezygnuje z pracy w bieganowskiej szkole.

1924, jesień – poświęcenie nowo wybudowanego żelbetowego mostu na rzece Wrześnicy i figury św. Jana Nepomucena, autorstwa Jakuba Juszczyka, umieszczonej na poręczy mostu.

1926, lipiec – pracę nauczyciela w Bieganowie podejmuje Antoni Nowacki, który pozostanie na tej posadzie do końca roku szkolnego 1929/1930.

1928 – Bieganowo liczy 494 mieszkańców; w produkcji zwierzęcej majątek specjalizuje się w hodowli koni arabskich i bydła nizinnego, zaś w zakresie produkcji roślinnej majątek ukierunkował się na uprawę buraków cukrowych na skalę przemysłową i nasiennictwo zbóż.

1929, 25 maja – z kilkugodzinną wizytą w Bieganowie przebywa Prezydent RP Ignacy Mościcki (towarzyszy mu m. in. Karol Niezabytowski, ówczesny minister rolnictwa). Prezydent uczestniczy w uroczystym śniadaniu wydanym przez Grabskich na jego cześć oraz zwiedza bieganowski majątek i cztery gospodarstwa indywidualne: Władysława Jerzaka, Tomasza i Józefa Kiereckich oraz Antoniego Podlewskiego. 

1930 – Antoni Nowacki, skonfliktowany z mieszkańcami wsi i proboszczem, rezygnuje z pracy nauczyciela; nowym nauczycielem i jednocześnie kierownikiem szkoły zostaje mianowany Stanisław Mielcarek. Na posadzie tej pozostanie przez 42 lata, aż do przejścia na emeryturę w 1972 roku.

1930, 05 września – pożar w zagrodzie szkolnej niszczy oborę, stodołę i wychodki.

1931, 11 lutego – po 19 latach Edward Grabski ustępuje ze stanowiska prezesa wrzesińskiego oddziału Wielkopolskiego Towarzystwa Kółek Rolniczych. Na tym stanowisku zostaje zastąpiony przez Michała Zenktelera, prezesa kółka rolniczego w Winnej Górze. Grabski zostaje mianowany przez aklamację honorowym prezesem powiatowego oddziału WTKR.

1931 – od tego roku Stanisław Mielcarek prowadzi w okresie jesienno-zimowym kursy oświatowe dla pozaszkolnej młodzieży męskiej. Kursy te będą organizowane co roku aż do wybuchu wojny.

1932 – do Bieganowa zostaje doprowadzona linia Wrzesińskiej Kolei Powiatowej.

1933 – w Bieganowie zostaje powołane do życia Koło Towarzystwa Popierania Budowy Szkół Publicznych.

1934 – Edward Grabski ustępuje ze stanowiska prezesa Kółka Rolniczego w Bieganowie. Nowym prezesem zostaje Franciszek Dopierała.

1934, 01 sierpnia – w wyniku reformy administracyjnej przeprowadzonej na obszarze byłego zaboru pruskiego jednostkowa gmina wiejska Bieganowo wchodzi w skład zbiorowej gminy Borzykowo.

1937 – komisja budowlana uznaje budynek szkolny za niezdolny do dalszej eksploatacji, w związku z czym inspektor szkolny przygotowuje plan likwidacji placówki edukacyjnej; spotyka się to ze zdecydowanym sprzeciwem miejscowego społeczeństwa z Edwardem Grabskim na czele. Kolejny rzeczoznawca podważa ustalenia poprzedniej komisji.

4. W hitlerowskiej niewoli

1939, początek września – Stanisław Mielcarek za radą proboszcza organizuje we wsi straż obywatelską „dla utrzymania porządku we wsi i dalszego pilnowania mostu na Wrześnicy”.

1939, 10 września – wkroczenie Niemców do Bieganowa.

1939, 08 października – zajęte przez Niemców polskie ziemie zachodnie i północne, a wraz z nimi Bieganowo, dekretem Hitlera zostają wcielone do III Rzeszy.

1939, październik-listopad – Edward Grabski wraz z rodziną zostaje wyrugowany z Bieganowa. Przez pewien czas Grabscy przebywają w Gnieźnie, następnie zostają wywiezieni do Warszawy.

1939, 03 listopada – uruchomienie szkoły przez władze okupacyjne. Językiem wykładowym jest język polski, choć szczególny nacisk położono na naukę języka niemieckiego. Nauczyciela obowiązuje zakaz nauczania historii i geografii Polski.

po 1939 – niemieccy okupanci zmieniają nazwę wsi na „Buchwalden”.

po 1939 – majątek w Bieganowie zostaje przekazany w ręce Ericha Edgara Alexandra von Siversa – Niemca z Łotwy, oficera SS, członka Sonderkommando R. Według jednego z amerykańskich opracowań naukowych (z 2015 roku), Sivers za liczne zasługi dla SS został „osobiście przez Himmlera nagrodzony 508-hektarowym gospodarstwem Buchwalden w pobliżu dzisiejszej Wrześni, w Polsce” (Sivers so impressed the SS that Himmler personally awarded him the 508-hectare Buchwalden estate near present-day Września, Poland…)

1940, 08 marca – ponowne zamknięcie szkoły, tym razem działalność placówki zostaje ostatecznie zawieszona na okres okupacji.

1940, jesień – siedmiu bieganowskich gospodarzy wyrzucono z ich gospodarstw i wywieziono w Lubelskie; w późniejszym okresie gospodarstwa odebrano też dwóm innym bieganowskim rolnikom.

1941, 22 maja – w Małej Górce (dziś w gminie Nekla) w ramach odwetu okupanta za umyślne podłożenie ognia w jednym z gospodarstw niemieckich kolonistów zostaje rozstrzelany rolnik z Bieganowa, Franciszek Majchrzak, syn ostatnich polskich właścicieli spalonego gospodarstwa. Jest jedną z 25 ofiar akcji odwetowej okupanta.

1942 (ok.) – w wyniku nieszczęśliwego wypadku (upadek z konia) ginie najstarsza córka Siversa, Brigitte (ur. 1924). Jej świecki pogrzeb (bez udziału pastora) odbywa się przy niezwykle licznym udziale młodzieży z Hitlerjugend, która specjalnie na tę uroczystość zostaje dowieziona do Bieganowa. Zgodnie z wolą ojca Brigitte zostaje pochowana w parku obok dworu (nieopodal północnego alkierza). Fakt ten znalazł z czasem odzwierciedlenie w miejscowej topografii – jedno ze stromych wzniesień usytuowane w pobliżu miejsca pochówku zwane jest do dziś potocznie „niemiecką górką”. 

1942 – Niemcy rekwirują „wszystkie miedziane przedmioty jak klamki, obicia z całej wsi na surowiec dla przemysłu”. Fakt ten odebrany zostaje przez mieszkańców wsi jako zapowiedź rychłej klęski III Rzeszy.

1942, lato – Bieganowo i inne miejscowości byłego powiatu wrzesińskiego „wizytuje” gauleiter Arthur Greiser.

1945, 19 stycznia – Erich von Sivers wraz z Niemcami przebywającymi w czasie okupacji w Bieganowie w popłochu opuszcza wieś.

1945, 22 stycznia – do wsi wkraczają pierwsze oddziały Armii Czerwonej. Żołnierze radzieccy m. in. demolują dwór oraz palą zgromadzony przez Grabskich i uchowany w okresie okupacji cenny księgozbiór.

5. Czasy współczesne

1945, 17 lutego – szkoła zostaje ponownie otwarta i wznawia swoją działalność. W pierwszym po wojnie roku szkolnym 55 uczniów uczy się w trzech oddziałach.

1945 – na mocy dekretu PKWN z 6.09.1944 roku ziemie i budynki byłego folwarku w Bieganowie po wyzwoleniu zostają upaństwowione i przechodzą w ręce Państwowych Nieruchomości Ziemskich.

1945, 25 listopada – eksplozja poniemieckiego pocisku w budynku szkoły; w jej wyniku ginie nastoletni syn nauczyciela, Stanisław, zaś żona nauczyciela odnosi poważne obrażenie; znacznie uszkodzona zostaje również część budynku szkoły.

1946, 01 września – od roku szkolnego 1946/47 szkoła w Bieganowie jest szkołą czteroklasową. W 1946 roku przeprowadzono też gruntowny remont szkoły, mający przede wszystkim na celu naprawę szkód, jakie przyniósł okres wojny i okupacji oraz tragiczna eksplozja sprzed roku.

1946 – Inspektorat Szkolny we Wrześni tworzy w Bieganowie przedszkole, które przez pierwsze dziesięć lat ulokowane jest w pałacu. Ok. 1960 roku zostaje ono zamknięte z powodu niewystarczającej liczby dzieci zapisanych do placówki; ponownie reaktywowane ok. 1970 roku.

1949, 01 lipca – dotychczasowe Państwowe Nieruchomości Ziemskie w Bieganowie zostają przekształcone w PGR Bieganowo.

1949, listopad – rozpoczyna się kurs dla analfabetów, w którym uczestniczy na początku 17 osób. Kurs odbywa się pod auspicjami Gromadzkiej Komisji do Walki z Analfabetyzmem.

1951, 08 marca – w Poznaniu umiera ostatni dziedzic Bieganowa Edward Grabski z Grabu herbu Wczele. W pogrzebie, który odbywa się w Poznaniu 12 marca, uczestniczy również „nieoficjalna” delegacja mieszkańców Bieganowa. 

1952, 01 stycznia – powołanie do życia Zespołu PGR Bieganowo z połączenia zespołów: Bieganowo, Bugaj i Grabowo Królewskie.

1952 – dyrektorem Zespołu PGR Bieganowo zostaje Bogumił Paul, który na stanowisku dyrektora i/lub inspektora (kolejnych restrukturyzowanych jednostek) pozostanie przez 38 lat.

1954, 29 września – na podstawie Ustawy o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych z dnia 25.09.1954 roku Bieganowo zostaje włączone do gromady Sokolniki.

1955 lub 1956 – zakończenie budowy kompleksu świetlicowo-przedszkolnego.

1957 – utworzenie Powiatowego Zespołu PGR Bieganowo, który powstaje z połączenia Zespołu Bieganowo i Zespołu Ostrowo Szlacheckie.

1957, 01 lipca – utworzenie Ośrodka Hodowli Zwierzyny Drobnej.

1958 – zmiana nazwy Powiatowego Zespołu PGR Bieganowo na Inspektorat PGR Września z siedzibą w Bieganowie.

1959 – zakończenie elektryfikacji wsi.

1960 – PGR Bieganowo odwiedzają zagraniczni delegaci 12 państw.

1960 – kapitalny remont szkoły, którego koszt oszacowano na 37000 złotych.

1962, 01 lipca – z byłego Inspektoratu Powiatowego wyodrębniono pięć Przedsiębiorstw Wieloobiektowych, m. in. Przedsiębiorstwo Wieloobiektowe PGR Bieganowo.

1962 – pod koniec roku PGR Bieganowo przejmuje gospodarstwa: Gozdowo i Zieliniec oraz folwarki: Gozdowo Młyn, Nadarzyce, Broniszewo i Janowo.

1963 (ok.) – zostaje oddany do użytku pierwszy piętrowy blok mieszkalny z ośmioma trzyizbowymi mieszkaniami wyposażonymi w instalację wodno-kanalizacyjną (obecnie budynek nr 31).

1964, 15 września – PGR Bieganowo otrzymuje status kombinatu. W chwili powstania Kombinat PGR Bieganowo liczył ogółem 3259 ha powierzchni użytkowych (w tym 2941 ha gruntów ornych i 87 ha trwałych użytków zielonych).W skład Kombinatu wchodzą gospodarstwa: Bieganowo, Gorazdowo, Grabowo Królewskie, Gozdowo, Młodziejewice, Otoczna i Zieliniec.

1964 – Kombinat PGR Bieganowo przejmuje folwark Kościanki.

1965 – Kombinat PGR Bieganowo przejmuje folwark Unię.

1966, 26-28 kwietnia – w Bieganowie odbywa się VII Plenum Naczelnej Kadry Harcerskiej organizowane przez Hufiec wrzesiński z udziałem naczelnika ZHP hm. Wiktora Kineckiego.

1967 – Kombinat PGR Bieganowo przejmuje folwarki: Borkowo i Samarzewo.

1967 – pierwsze polowanie dewizowe na rogacze i ptactwo. Od tej pory Bieganowo staje się ważnym i znanym rządowym ośrodkiem łowieckim.

1970 – oddanie do użytki budynku tzw. „biurowca”, dokąd zostaje przeniesiona dyrekcja Kombinatu.

1970 – w związku ze zmianą dotychczasowego przeznaczenia zostaje wykonany generalny remont pałacu Grabskich.

1970 – w Bieganowie zostają zainstalowane cztery baterie silosów Vitkovice.

1972, sierpień – w wyniku likwidacji Przedsiębiorstwa PGR Bugaj do Kombinatu PGR Bieganowo przyłączono gospodarstwa w Bugaju, Gorzycach i Nowej Wsi Podgórnej. Kombinat liczy łącznie 6274 ha.

1972, 01 września – kierownik szkoły i jedyny pracujący w niej nauczyciel, Stanisław Mielcarek, przechodzi na emeryturę. Obowiązki po nim przejmuje Władysław Woźniak; przybywa on do Bieganowa wraz z żoną Aleksandrą, która również podejmuje pracę w tutejszej szkole jako nauczycielka. 

1973, 01 stycznia – w wyniku reformy administracyjnej Bieganowo wchodzi w skład nowo utworzonej gminy Kołaczkowo.

1973, 12 kwietnia – pałac Grabskich, pełniący przez lata funkcję siedziby dyrekcji Kombinatu, zostaje wpisany do rejestru zabytków pod numerem 1444/A.

1974, 8 września – w Poznaniu na stadionie Warty (wówczas im. 22 Lipca) odbywają się XXX Centralne Dożynki, których starostą jest inż. Bogumił Paul (jako starościna towarzyszy mu rolniczka, Zofia Cybulska ze wsi Kamionna w powiecie międzychodzkim). 

1975 (ok.) – w centrum wsi zostaje oddany do użytku dwupiętrowy budynek, którego parter przeznaczony jest na działalność dwóch placówek handlowo-usługowych: sklepu spożywczo-przemysłowego oraz klubokawiarnia „Kaprys”.

1983, 01 września – Zbigniew Królikowski obejmuje obowiązki dyrektora Szkoły Podstawowej, która zostaje wraz z rokiem szkolnym 1983/84 przeorganizowana w szkołę ośmioklasową (w miejsce dotychczasowej trzyklasowej), jednocześnie przestaje być filią Zbiorczej Szkoły Gminnej w Kołaczkowie. W tym też roku szkolnym do szkoły w Bieganowie po raz pierwszy uczęszczają również uczniowie klasy czwartej (uczniowie klas 5-8 nadal są dowożeni do Szkoły Podstawowej w Szamarzewie). Na potrzeby szkolne zostaje zaadaptowana sala w tzw. miejscowym klubie, gdzie prowadzone są zajęcia dydaktyczne z klasami pierwszą i drugą. Klasa trzecia i czwarta uczy się w budynku „starej” szkoły. W szkole pracuje 5 nauczycieli.

1983, 17 września – rozpoczęcie budowy nowej szkoły.

1984 – sołtysem wsi zostaje Wojciech Majchrzak.

1984, 01 września – wojewódzka inauguracja roku szkolnego 1984/85 w budynku nowej szkoły. Do nowego budynku przeniesiony zostaje również oddział „0” (tzw. „zerówka”), który do roku 1984 zlokalizowany jest w przedszkolu. Od tego roku szkolnego w Bieganowie naukę kontynuują także absolwenci trzyklasowej Szkoły Podstawowej w Zielińcu (do roku szkolnego 1996/97, kiedy placówka zostaje zlikwidowana). W szkole z dniem 1 września zatrudnionych jest 13 nauczycieli.

1985, 06 grudnia – oddanie do użytku pełnowymiarowej hali gimnastycznej.

1989, 20 maja – uroczystość nadania Szkole Podstawowej imienia gen. Zygmunta Berlinga oraz wręczenia sztandaru. W uroczystościach bierze udział wdowa po generale, Maria Berlingowa, oraz jej syn Krzysztof, który dokonuje odsłonięcia pamiątkowej tablicy umieszczonej przy głównym wejściu do budynku szkoły.

1990 – w ramach restrukturyzacji PGR Bieganowo przekształca się w Gospodarstwo Rolne Skarbu Państwa Bieganowo. Dyrektor Kombinatu PGR Bieganowo, Bogumił Paul przechodzi na emeryturę.

1993 – w miejsce Gospodarstwa Rolnego Skarbu Państwa Bieganowo zostaje powołana spółka z o. o. „BIEGROL”.

1999, 01 stycznia – Bieganowo na mocy reformy administracyjnej wchodzi w skład reaktywowanego powiatu wrzesińskiego i nowo utworzonego województwa wielkopolskiego.

1999 – w związku z reformą oświaty w Bieganowie zostaje powołany Zespół Szkół, w skład którego wchodzi szkoła podstawowa i gimnazjum.

2001, 07 grudnia – sąd ogłasza upadłość spółki „BIEGROL”.

2001 – powołanie spółki BIEGANOWO POLAND.

2001 – rozwiązanie Zespołu Szkół w Bieganowie i powołanie sześcioklasowej Szkoły Podstawowej.

2002 – część ziemi po byłym PGR przejmuje w dzierżawę firma GOLPASZ.

2006, 01 września – Małgorzata Pietrzak obejmuje obowiązki dyrektora Szkoły Podstawowej, zastępując na tym stanowisku Zbigniewa Królikowskiego, który przechodzi na emeryturę.

2006, 26 listopada – mieszkaniec Bieganowa, Wojciech Majchrzak w 2. turze wyborów samorządowych zostaje wybrany wójtem gminy Kołaczkowo (59,11% poparcia). W związku z wyborem na urząd wójta gminy Kołaczkowo Wojciech Majchrzak zrzeka się funkcji sołtysa. Mieszkańcy wybierają nowego sołtysa, rolnika Tomasza Cyrulewskiego.

2008, maj – uruchomienie w budynku byłej kotłowni sortowni odpadów komunalnych przez firmę IGLESPOL.

2008 – w popegieerowskich budynkach masarni zostaje uruchomiony przez firmę AGRO-SERWIS Sp. z o.o. zakład produkcji mięsa i wędlin, który funkcjonuje pod nazwą „Zakład Masarski BIEGANOWO”. Zakład po stosunkowo krótkiej działalności zawiesza swoją działalność. 

2009, 02 września – podczas zebrania wiejskiego sołtysem wsi zostaje wybrana Agnieszka Frąckowiak, zastępując na tym stanowisku Tomasza Cyrulewskiego.

2009, 02 września – utworzenie Grupy Odnowy Wsi Bieganowo.

2009-2012 – modernizacja świetlicy wiejskiej.

2010, 26 czerwca – obchody 800-lecia Bieganowa; odsłonięcie pamiątkowej tablicy przed budynkiem wiejskiej świetlicy.

2010, 27 czerwca – odbywa się XI Regionalny Pojedynek Sportowy Spółdzielczości, Wsi i Sołtysów. W pojedynku uczestniczy 6 wiejskich   reprezentacji, tj. Bieganowo, Gałęzewice, Jelitowo,  Rudniki, Targowa Górka i Chlebowo. Ta cykliczna impreza, której gospodarzem było Bieganowo również w latach 2005-2006,  od tego momentu na stałe zagości w kalendarzu imprez współorganizowanych przez sołectwo wsi Bieganowo.

2010, 21 listopada – Wojciech Majchrzak w 1. turze wyborów samorządowych zostaje wybrany wójtem Gminy Kołaczkowo na drugą kadencję (55,30 % poparcia).

2011 – budowa Placu Spotkań Wielopokoleniowych przy świetlicy wiejskiej.

2011, 26 czerwca - odbywa się XII Regionalny Pojedynek Sportowy Mieszkańców Wsi i Sołtysów. W imprezie biorą udział 24 drużyny (reprezentacje wiejskie) reprezentujące 6 gmin.

2011, lipiec – potomkowie Edwarda Grabskiego rozpoczynają starania o odzyskanie zespołu pałacowo-parkowego.

2012, 19 kwietnia – utworzenie Stowarzyszenia „Wielkopolscy Bieganie”, które szeregiem różnorakich działań będzie w przyszłości inicjowało i wspierało aktywizację dzieci, młodzieży, osób dorosłych, seniorów w obszarze Sołectwa Bieganowo, Wielkopolski, kraju, a w ramach wymiany międzynarodowej również innych krajów.

2012, 24 czerwca – odbywa się XIII Regionalny Pojedynek Sportowy  Mieszkańców Wsi i Sołtysów, w którym bierze udział 14 drużyn (reprezentacji wsi) i 25 sołtysów.

2012, 30 czerwca – w Gnieźnie zostaje odsłonięta pamiątkowa tablica poświęcona Edwardowi Grabskiemu, ostatniemu właścicielowi Bieganowa oraz właścicielowi dwóch gnieźnieńskich przedsiębiorstw: cukrowni i garbarni. W tym samym dniu następuje również uroczystość nadania jednej z ulic Gniezna imienia Edwarda Grabskiego.

2012, 01 lipca – w sali sesyjnej urzędu gminy w Kołaczkowie odbywa się minikonferencji poświęcona osobie Edwarda Grabskiego zorganizowana w związku z otwarciem w GOK-u w Kołaczkowie czasowej wystawy „Edward Grabski. Bogu. Ojczyźnie. Rodzinie” (prezentowanej w dniach 20.06-15.07.2012 roku). Na wystawie zaprezentowanych zostaje ok. 100 reprodukcji archiwalnych fotografii dokumentujących działalność publiczną i życie prywatne Edwarda Grabskiego i pamiątki po nim (m.in. oryginalne odznaczenia). Minikonferencja odbywa się pod auspicjami Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu. Inicjatorem wystawy i minikonferencji jest Marek Błaszczyk, a całość przedsięwzięcia możliwa jest dzięki wspólnemu zaangażowaniu GOK-u w Kołaczkowie, IPN Oddział w Poznaniu, Szkoły Podstawowej w Bieganowie, sołectwa wsi Bieganowo oraz parafii pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Bieganowie.

2012, grudzień – zdemontowano cztery baterie silosów Vitkovice.

2013, 23 czerwca – odbywa się XIV Regionalny Pojedynek Sportowy Mieszkańców Wsi i Sołtysów, w którym bierze udział 10 drużyn i 17 liderów wsi.

2013, 26 października – w ramach Centrum Tradycji i Nowoczesności w świetlicy wiejskiej otwarto ścieżkę edukacyjną Z Biegana ta wieś się wywodzi… Ścieżka prezentuje historię Bieganowa oraz osobno historię parafii i historię szkoły. Fragment ścieżki poświęcony jest historii rodziny Grabskich, ostatnich właścicieli Bieganowa.

2014 – firma Krzem z Ptaszkowic (woj. łódzkie) przejmuje część popegieerowskich budynków  (garaże na terenie dawnej tzw. „bazy”), które gruntownie przebudowuje i rozbudowuje, przystosowując je do uruchomienia fabryki suszu jajecznego (jedynego tego typu zakładu w Wielkopolsce).

2014, 22 czerwca – odbywa się XV Regionalny Pojedynek Sportowy Mieszkańców Wsi i Sołtysów, w którym bierze udział 14 drużyn i 21 liderów (sołtysów) wsi.

2014, 26 października – uroczyste obchody 30-lecia Szkoły Podstawowej.

2014, 12 grudnia – po 75 latach i po długotrwałym postępowaniu sądowym zespół pałacowo-parkowy w Bieganowie powraca w ręce potomków Edwarda Grabskiego. 12 grudnia w pałacu ma miejsce protokolarne przekazanie obiektu w ręce jego prawowitych właścicieli.

2015, 21 czerwca – odbywa się XVI Regionalny Pojedynek Sportowy Mieszkańców Wsi i Sołtysów, w którym bierze udział 17 drużyn i 22 liderów wsi.

2015 – pałac w Bieganowie przechodzi w ręce nowego właściciela.

2016, 19 czerwca – odbywa się XVII Regionalny Pojedynek Sportowy Mieszkańców Wsi i Sołtysów, w którym bierze udział 14 drużyn i 17 liderów wsi.

2016, wrzesień-październik – nowy właściciel pałacu rozpoczyna generalny remont obiektu.

Marek Błaszczyk